Toekomstplannen

Hoe ziet onze toekomst eruit?

VERDUURZAMING IN DE TOEKOMST

De Oranjerie is een duurzaam Centraal Wonen project dat opgeleverd is in 2003. De milieumaatregelen waren op dat moment state of the art met o.a. een zonnedak dat gemiddeld de helft van het jaarlijkse verbruik van de huishoudens en de gemeenschappelijke ruimte opbrengt, zonnecollectoren voor de warmwatervoorziening, een hemelwatercircuit voor de toiletspoeling en de bewatering van de tuin. De woningen hebben energielabel A.

Duurzaamheid is een van de aandachtspunten van de bewoners. Een aantal bewoners heeft het initiatief genomen om serieus werk te maken van verdere verduurzaming in de Oranjerie. In 2019 heeft de werkgroep Energietransitie (ET) o.a. met financiële steun van de provincie Zuid-Holland besloten om het advies van deskundigen te vragen. Daarnaast heeft de werkgroep hier zelf veel uren, en de VvE van de Oranjerie geld, gestoken in het onderzoek.

PROJECTPLAN

De werkgroep ET heeft een projectplan ontwikkeld. De hoofddoelstelling is om alle woningen en gemeenschappelijke ruimten meer toekomstgericht te maken rondom het thema energie. Daarbij richten we ons op:

1. Stappen ter vermindering van energieverbruik en CO2-uitstoot.
2. Stappen richting het zoveel mogelijk verminderen van gebruik van aardgas.
3. Stappen voor aansluiting op lokaal warmtenet en/of lokale warmte-koude-opslag (WKO), en andere bronnen van duurzame energie.

De kosten hiervoor worden vanaf het begin meegenomen.

De werkgroep onderscheidt de volgende fasen:

• Fase 1: De onderzoeksfase waarin technische en financiële mogelijkheden worden onderzocht m.b.t. warm water en verwarming.
• Fase 2: Eventuele opties uit fase 1 nader onderzoeken en de mogelijkheden van het bestaande zonnestroomdak onderzoeken.
• Fase 3: Voorbereiding en realisatie.

De werkgroep ET rapporteert regelmatig terug naar de bewoners en vraagt hen ook input. Waar maar even mogelijk worden ook anderen meegenomen: wijkambassadeurs, een ter zake kundige ambtenaar van de gemeente, Woningcorporatie Ons Doel en wijkbewoners. Het projectplan blijkt in de praktijk een ‘levend’ document.

FASE 1: DE ONDERZOEKSFASE

Voor fase 1 hebben we de expertise van bureau Urbannerdam ingeroepen en hen de volgende vragen voorgelegd.

• Welke verwarmingssystemen zijn het meest duurzaam?
• Wat is de meest duurzame manier om water te verwarmen?
• Welke mogelijkheden zijn er voor collectieve verwarmingssystemen en voor individuele systemen?
  

De bewoners hebben een enquête ingevuld over hun energieverbruik. Urbannerdam heeft op 11 februari 2020 haar rapport gepresenteerd aan de bewoners van de Oranjerie. Klik hieronder voor de presentatie van Urbannerdam en de uitslag van de enquête. Urbannerdam concludeert dat, omdat de Oranjerie al isolatie en zonne-energie heeft, het relatief lastig is om veel kosten te besparen. Dat hangt ook samen met de relatief hoge isolatiewaarde van de woningen, waardoor de meeste bewoners al relatief zuinig verwarmen. CO2 besparen is mogelijk, maar dan moet de energiebron wijzigen. Ze onderzoeken diverse mogelijkheden:

1. Collectieve mini warmekrachtkoppeling (WKK): installaties collectief voor minimaal 40 woningen. Deze WKK gaat op gas. 
2. Collectief bronnet met warmtepomp: collectief voor de appartementen, individueel voor de eengezinswoningen. Een energiezuinige bron, vergt hoge investering.
3. Collectieve warmtepomp met buitenlucht: collectieve opwek van warmte en warm tapwater (collectief voor de appartementen, individueel voor de woningen). Boilervat in technische ruimte Buitenventilator, geluid van de installatie. Warmtepomp op buitenlucht zou goed bij de huidige installaties passen, maar de energiekosten zijn iets hoger.
4. Individuele warmtepomp: individueel per woning, maar collectief voor de appartementen. Met PVT-zonnepanelen. Opstelling in de woning. Hogere investeringen en PVT is nog in ontwikkeling.
5. Stadsverwarming: is nu (nog) geen optie, misschien in de toekomst.

Kijkend naar de kostencomponent gaat een investering lonen als de energiekosten van het gas harder gaan stijgen dan die van elektriciteit. De energiekosten dalen het meest bij de opties met warmtepompen.

Op basis van het rapport van Urbannerdam en input van de bewoners is de werkgroep ET aan de slag gegaan met fase 2.

FASE 2: OPTIES UIT FASE 1 NADER ONDERZOEKEN
Warmte-koude-opslag (WKO)

Hiervoor is de expertise ingeschakeld van VHGM. Zij hebben onderzocht of op basis van verbruiksgegevens van de bewoners geschat kan worden hoeveel warme vanuit de bron nodig is om de Oranjerie aardgasvrij te maken. Ook worden verschillende haalbare energieconcepten opgegeven alsook de technische en juridische aspecten van bodemenergie op deze locatie.

VHGM heeft de volgende varianten onderzocht:

1. Open systeem met collectieve bron (individuele en collectieve warmtepompen)
2. Gesloten systeem met collectieve bron (individuele en collectieve warmtepompen)
3. Gesloten systeem met meerdere collectieve bronnen (klein collectief, individuele warmtepompen).

VHGM concludeert dat technisch gezien de bodem voldoende potentie biedt voor zowel open als gesloten bodemenergie. Een vergunning is noodzakelijk. Zij concluderen dat gesloten bodemenergiesysteem meer voor de hand ligt omdat een open bodemenergiesysteem meer onderhoud behoeft en meer risico’s met zich meedraagt.

Klik hieronder voor het rapport.

Warmtepompen

Een groepje bewoners heeft de mogelijkheden voor warmtepompen voor de appartementen onderzocht. Een warmtepomp werkt precies andersom dan een koelkast: in de koelkast wordt de warmte aan de binnenkant onttrokken en via de condensor afgegeven aan de buitenlucht. Een warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht of het bodemwater. De lucht of het water wordt langs een vloeistof geleid, die op lage temperatuur al verdampt. Onder druk van de pomp stijgt de temperatuur nog meer. Deze warmte kan dan gebruikt worden. De pomp gebruikt energie maar is 4x efficiënter dan bijvoorbeeld een straalkacheltje.

Er zijn vijf verschillende typen warmtepompen:

1. Water/water: grondwater wordt opgepompt. Hier wordt de hotte uit gehaald om water te verwarmen. Het koude water wordt weer terug de grond in gepompt. Dit kan ook gebruikt worden voor koelen.
2. Boden/water: Hier worden buizen met vloeistof in de grond gelegd en dit wordt verwarmd door de warmte van de bodem. Dit is een dicht systeem en kan ook gebruikt worden voor koelen. Er bestaan horizontale en verticale systemen. De keuze is afhankelijk van de beschikbare middelen en ruimte.
3. Lucht/lucht: Er wordt warmte gewonnen uit de buitenlucht. Dit wordt vervolgens afgegeven aan de warmtepomp om dit te verhitten en wordt gebruikt om de lucht binnenshuis te verwarmen, of te koelen in de zomer.
4. Lucht/water: in plaats van dat de gewonnen warmte uit de buitenlicht wordt verwerkt voor warme lucht, wordt dit gebruikt om water te verwarmen voor bijvoorbeeld radiatoren, vloerverwarming of sanitair.
5. Hybride: deze warmtepomp kan bij een hr-ketel geplaatst worden, De aankoopkosten zijn dus laag en de installatie is simpel. Wel ben je nog steeds afhankelijk van aardgas wanneer de warmtepomp niet voldoet.

De meeste buitendelen van warmtepompen produceren ca. 35-40 decibel geluid.

Klik hier voor het advies over warmtepompen.

Dakadvies

Besloten is ook om een advies over het dak van het appartement en de schuine daken aan te vragen. Verschillende aspecten worden bekeken:

• Veiligheid: Is het mogelijk om op een veilige manier op de daken te werken of zijn daarvoor additionele maatregelen nodig?
• Conditie en onderhoud: Hierbij richten we ons vooral op het platte dak van het appartementengebouw en zijn daarbij naast in de conditie ook geïnteresseerd in hoeverre het mogelijk is om het dak te versterkten zodat er zonnepanelen, zonnecollectoren, een collectieve luchtwarmtepomp etc. op geplaatst kunnen worden?
• Duurzame technieken: Voor het platte dak willen we graag weten ook weten of er een groendak gerealiseerd kan worden. Voor de schuine daken is de adviesvraag of het mogelijk is om nieuwe PV(T)-panelen te monteren.
• Financiën: Wat zijn de kostenramingen bij de geadviseerde maatregelen en versterking van het platte dak

Klik hier voor het advies over het dak.

Op dit moment zitten we nog in fase 2. Wil je meer informatie, dan kun je contact opnemen met de werkgroep ET van de Oranjerie. Stuur een mailtje naar info(a)oranjerie-leiden.nl.